Jak osoby z nowotworem powinny dbać o swoją skórę?

Leczenie nowotworów może powodować zmiany w skórze i paznokciach. Chociaż problemy skórne spowodowane radioterapią i chemioterapią są często łagodne, mogą stać się uciążliwe i wpływać na jakość życia pacjentów
1,2

. Czym jednak są chemioterapia i radioterapia? Jakie są skutki uboczne tych zabiegów na skórze? I jak dbać o skórę, by ograniczyć ich występowanie?

50%

pacjentów onkologicznych jest leczonych radioterapią

95%

pacjentów onkologicznych leczonych radioterapią może skarżyć się na rumień skórny

md_dexeryl_shooting_beatrice_311_rvb-690*680

Spis treści

Co to jest chemioterapia? 

Chemioterapia to leczenie farmakologiczne, którego celem jest zatrzymanie wzrostu komórek nowotworowych . Metoda ta polega na zabijaniu tych komórek albo uniemożliwienie ich namnażania 3 .

Środki stosowane w chemioterapii mogą być podawana doustnie, przez wstrzyknięcie lub w postaci infuzji, bądź też nakładane na skórę, w zależności od protokołu wybranego ze względu na rodzaj i stadium nowotworu. Chemoterapia może być łączona z innymi metodami leczenia, takimi jak chirurgia, radioterapia lub terapia biologiczna 3 . Nie należy mylić jej z innymi metodami, takimi jak terapia celowana, hormonoterapia czy immunoterapia 4 . ​

Chemioterapia działa na cykl komórkowy. Za każdym razem, gdy nowa komórka dzieli się, aby stworzyć dwie w pełni funkcjonalne komórki potomne, przechodzi przez proces obejmujący serię faz zwaną cyklem komórkowym. Leki stosowane w chemioterapii celują w komórki na różnych etapach cyklu komórkowego. ​

Komórki nowotworowe mają tendencję do szybszego dzielenia się i tworzenia komórek potomnych, co czyni je głównym celem chemioterapii. Niestety leki stosowane w ramach tej metody nie odróżniają zwykłych komórek od nowotworowych. Zdrowe komórki są więc uszkadzane w takim samym stopniu, co komórki chore – pojawiają się wówczas skutki uboczne 4 . ​

Co to jest radioterapia? 

Radioterapia to leczenie, które wykorzystuje promieniowanie radioaktywne do niszczenia komórek nowotworowych. Mechanizm działania sprowadza się do zapobiegania namnażaniu komórek nowotworowych 5 . Jest to leczenie nowotworów o charakterze lokoregionalnym, czyli działa tylko na ograniczony obszar ciała 6 . Jeden na dwóch pacjentów leczonych z powodu nowotworu poddaje się radioterapii na jakimś etapie leczenia 5 . ​

Istnieje kilka rodzajów radioterapii 5 : ​

  • Radioterapia zewnętrzna : promienie są kierowane na okolice ciała, które mają być poddane leczeniu i przenikają przez skórę, aby dotrzeć do komórek nowotworowych. ​
  • Brachyterapia : źródło promieniowania radioaktywnego jest w bezpośrednim kontakcie z okolicą poddawaną leczeniu.
  • Radioterapia metaboliczna : pierwiastki promieniotwórcze są połykane doustnie lub podawane dożylnie.

Podczas napromieniania guza nie sposób nie napromieniować, choćby częściowo, otaczających go tkanek, a tym samym nie uszkodzić zdrowych komórek. Dotyczy to również radioterapii zewnętrznej, w której promieniowanie przechodzi przez zdrową tkankę, taką jak skóra 7 . ​

Jakie są skutki uboczne leczenia nowotworów?

Jakie są skutki uboczne leczenia nowotworów?

Skutki uboczne chemioterapii i radioterapii są wielorakie ze względu na brak swoistości komórek objętych tym leczeniem. W rzeczywistości działają one na zdrowe komórki prawie tak samo jak na komórki nowotworowe.

Wpływ chemioterapii na skórę

Nie omija to skóry – niektóre rodzaje chemioterapii mogą powodować przejściowe zmiany skórne 8 :
suchość
, przebarwienia, zwiększoną wrażliwość na światło, a w szczególności na promienie słoneczne, zaczerwienienie, ból, świąd.

Chemioterapia może również sprawić, że paznokcie staną się łamliwe, popękane lub zaczną się łuszczyć, a skórki powodować ból 1,8 .

Wpływ radioterapii na skórę

Wpływ radioterapii na skórę


Radioterapia może powodować suchość i łuszczenie skóry w okolicy ciała poddawanej działaniu promieniowania. ​
Objawom tym może towarzyszyć świąd (swędzenie) i zaczerwienienie. 
Skóra wygląda jak mocno poparzona słońcem, ale może być też opuchnięta lub obrzmiała 1
. Stan ten znany jest jako
popromienne zapalenie skóry

lub
porentgenowskie uszkodzenie skóry

. Objawy pojawiają się zwykle 1–2 tygodnie po rozpoczęciu leczenia 9
. Szacuje się, że u 95% pacjentów poddawanych radioterapii rozwinie się jakaś forma
popromiennego zapalenia skóry

, w tym rumień (zaczerwienienie) lub złuszczanie 10
.

Wyróżniamy dwa rodzaje popromiennego zapalenia skóry¹¹:

Wyróżniamy dwa rodzaje popromiennego zapalenia skóry¹¹:

  • Ostre : zmiany skórne są spowodowane promieniowaniem i pojawiają się w ciągu 90 dni od rozpoczęcia leczenia. Może utrzymywać się ponad cztery tygodnie.
  • Przewlekły : zmiany chorobowe pojawiają się po 90 dniach. Mogą się one pojawić nawet kilka miesięcy, a nawet lat po zakończeniu radioterapii. Często obserwuje się zwłóknienia (stwardnienie i utrata elastyczności) 12 , telangiektazje, czyli rozszerzenie drobnych naczyń krwionośnych 13 , atrofię skóry, „skórkę pomarańczową”, anhydrozę, czyli zmniejszone wydzielanie potu 14 oraz suchość skóry.

Jak dbać o skórę podczas chemioterapii lub radioterapii? 

W większości przypadków profilaktyka jest najlepszym sposobem radzenia sobie z problemami skórnymi 2  związanymi z chemioterapią lub radioterapią. ​

Proste kroki i codzienna pielęgnacja skóry zminimalizują skutki uboczne wywołane chemioterapią i rozwojem popromiennego zapalenia skóry 15  : 

  • Unikaj produktów, które działają drażniąco na skórę . Są to m.in. środki czyszczące zawierające mydło i wszystkie produkty zapachowe 2
  • Delikatnie osuszaj skórę, poklepując ją ręcznikiem, a nie pocierając.
  • Co najmniej dwa razy dziennie, 15 minut po wzięciu prysznica, stosuj specjalnie opracowany preparat zmiękczający , który prawidłowo i trwale nawilży skórę 2 . Środek ten powinien być stosowany przed lub po sesji radioterapii (co najmniej cztery godziny przed rozpoczęciem). 
  • Noś luźną odzież wykonaną z  miękkich tkanin , takich jak miękka bawełna, i unikaj szorstkiej wełny lub włókien syntetycznych. ​
  • Nie gol i nie skub zmienionych okolic skóry, dopóki się nie zagoją. W razie potrzeby użyj golarki elektrycznej
  • Chroń swoją skórę przed słońcem – stosuj krem z filtrem przeciwsłonecznym SPF 50+ i noś kapelusz z szerokim rondem, odzież ochronną i okulary przeciwsłoneczne, a także staraj się przebywać w cieniu. Unikaj wychodzenia z domu między godziną 12:00 a 16:00, kiedy słońce jest w najwyższym punkcie na niebie.
  • Unikaj chlorowanych basenów , ponieważ woda może nasilać zmiany skórne
  • W przypadku swędzenia, unikaj drapania w jak największym stopniu .

W razie wątpliwości jak najszybciej skonsultuj się z onkologiem lub lekarzem pierwszego kontaktu. 

DEXERYL może pomóc Ci podczas leczenia 

Profilaktyka pomoże Ci uniknąć zmian skórnych po chemioterapii lub radioterapii 2 . Obejmuje codzienne odżywianie i nawilżanie skóry oraz prawidłową higienę 2

Dexeryl oferuje pielęgnacyjne produkty zmiękczające skórę i specjalnie opracowane środki czyszczące.

DEXERYL Krem zmiękczający

DEXERYL Krem zmiękczający


Może być stosowany w celu ochrony skóry i zmniejszenia objawów suchości.
Zawiera trzy aktywne składniki.

  • Gliceryna wykazuje działanie nawilżające.
  • Wazelina i parafina pełnią ochronną rolę.
Odkryj krem zmiękczający
Z tej samej gamy

Odkryj gamę produktów DEXERYL

Dexeryl olejek oczyszczający

Dexeryl olejek oczyszczający

Odżywia - Łagodzi - Oczyszcza

DEXERYL krem pod prysznic

DEXERYL krem pod prysznic

Łagodzi - Nawilża - Oczyszcza - Łagodzi swędzenie*

powrót do góry