Atopowe zapalenie skóry, zwane również egzemą atopową, jest przewlekłą chorobą zapalną skóry. Czym jednak jest egzema atopowa? Jakie są objawy? Jakie są tego przyczyny? Jak odróżnić ją od innych rodzajów egzemy? Co można zrobić, aby złagodzić objawy i oddalić nawroty choroby?
populacji w Europie cierpi na tą chorobę
dzieci cierpi na atopowe zapalenie skóry
to ryzyko, że u dziecka rozwinie się choroba, jeśli oboje rodzice mają atopowe zapalenie skóry
Spis treści
Egzema atopowa jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry (stąd jej inna nazwa – atopowe zapalenie skóry), która przebiega z nawrotami, czyli występuje na przemian w fazie remisji i objawowej 2 . Fazy te różnią się czasem trwania.
O atopii mówimy wtedy, gdy istnieje dziedziczna predyspozycja do wystąpienia objawów natychmiastowej nadwrażliwości, takich jak katar sienny, astma itp. 3 .
Badania wykazały, że 50–70% osób z atopowym zapaleniem skóry ma krewnego pierwszego stopnia (ojca, matkę, brata lub siostrę), który również na nie cierpi 1. Ponadto, jeśli oboje rodzice są dotknięci chorobą, ryzyko wystąpienia u dziecka egzemy atopowej wzrasta do 80% 4.
Egzema atopowa dotyka głównie dzieci. Najczęściej rozwija się od 3. miesiąca życia, dlatego nazywana jest egzemą niemowlęcą. W okresie dzieciństwa przebiega z nawrotami i zwykle zanika w okresie dojrzewania. Może jednak utrzymywać się w wieku dorosłym.
Zmiany skórne spowodowane egzemą atopową mogą niekiedy ulec zakażeniu bakteryjnemu (gronkowiec) lub wirusowemu (opryszczka). Dlatego też w przypadku zmian w wyglądzie plam, zwłaszcza jeśli towarzyszy im ból, gorączka lub pogorszenie ogólnego stanu, konieczna jest konsultacja z lekarzem 1 .
Zmiany chorobowe związane z egzemą atopową występują w charakterystycznych okolicach ciała, które zmieniają się wraz z wiekiem 5
Egzema atopowa jest skutkiem współwystępowania zaburzeń skórnych i immunologicznych.
U osoby z egzemę atopową zmianie ulega bariera skórna – zmniejsza się naturalny, ochronny płaszcz hydrolipidowy . Skóra nie może więc dłużej spełniać swojej funkcji barierowej, przez co staje się bardziej wrażliwa na działanie agresywnych czynników zewnętrznych. Cząsteczki środowiska zwane alergenami, takie jak pyłki i kurz, mogą łatwiej wnikać w skórę i wchodzić w kontakt z komórkami odpornościowymi skóry. Wywołuje to zapalną, nieodpowiednio przystosowaną odpowiedź, która powoduje objawy egzemy. Uszkodzonemu płaszczowi hydrolipidowemu towarzyszy również znaczna suchość skóry1.
Oprócz tego, że skóra osób z atopowym zapaleniem w mniejszym stopniu powstrzymuje alergeny, wydzielają się duże ilości przeciwciał zwanych IgE lub immunoglobulin typu E. Jest to specyficzna odpowiedź układu odpornościowego na obecność tych alergenów. Wysoki poziom IgE powoduje nadmierną reakcję organizmu na alergen 1,3 .
W ciągu ostatnich 30 lat w krajach rozwiniętych nastąpił znaczny wzrost liczby przypadków atopowego zapalenia skóry.
Zmiany w żywieniu niemowląt, zwłaszcza spadek popularności karmienia piersią w pierwszych trzech miesiącach życia i wcześniejsze zróżnicowanie diety, mogą częściowo tłumaczyć to zjawisko 4.
Naukowcy mają również inną hipotezę próbującą wyjaśnić ten wzrost: bardziej higieniczne warunki rozwoju niemowląt i małych dzieci mogą zmniejszać i opóźniać ekspozycję ich układu odpornościowego na wiele różnych substancji, wskutek czego staje się on bardziej wrażliwy 4 . Ta tzw. hipoteza higieniczna może również wyjaśniać powstawanie innych objawów alergicznych.
Miejscowe leczenie egzemy atopowej jest objawowe, tzn. łagodzi objawy takie jak świąd i plamy, nie powoduje jednak trwałego ustąpienia dolegliwości. Pomaga również zmniejszyć częstotliwość nawrotów, a zmniejszyć częstotliwość zaostrzeń 7 .
Lekarz (zwykle lekarz ogólny, pediatra lub dermatolog) proponuje leczenie po przeprowadzeniu badania ogólnego i rozpoznaniu atopowego zapalenia skóry. Zasadniczo polega ona na stosowaniu kortykosteroidów (kremu lub maści z kortyzonem) na zmiany chorobowe aż do ich ustąpienia. Trwa to średnio od jednego do trzech tygodni. Siła działania kortykosteroidu i jego dawka powinny być ustalone przez lekarza.
Jeśli kortykosteroid nie wykazuje skuteczności, lekarz może przepisać miejscowy lek immunomodulujący, który zmniejsza odpowiedź skóry w miejscu stosowania.
Fototerapia UVA i UVB również może być stosowana w gabinecie dermatologicznym. Polega ona na wielokrotnej ekspozycji skóry na światło lampy emitujące promieniowanie UVA lub UVB. W przypadku lampy UVA naświetlanie poprzedzone jest podaniem psoralenu (często doustnie). Jest to związek fotouczulający, który uwrażliwia skórę na promieniowanie UV. Działa skutecznie w krótkim czasie, ale musi być stosowany z umiarem.
Jeśli leczenie miejscowe okaże się niewystarczające, można rozważyć leczenie ogólnoustrojowe (doustne lub dożylne). Obejmuje ono stosowanie leków immunosupresyjnych i bioterapii, które działają na układ odpornościowy pacjenta w celu zmniejszenia objawów atopii8,9. Można również rozważyć badanie alergenów odpowiedzialnych za odpowiedź immunologiczną, zwłaszcza jeśli prawidłowo przeprowadzone leczenie miejscowe nie przyniosło żadnego rezultatu.
Oprócz postępowania medycznego w przypadku egzemy atopowej ważne jest wdrożenie określonej rutyny obejmującej codzienne dbanie o skórę.
Egzema atopowa wymaga długotrwałej pielęgnacji: proste działania podejmowane każdego dnia mogą poprawić skuteczność leczenia, zmniejszyć częstotliwość zaostrzeń i poprawić jakość życia pacjentów 1 .
Skóra na całym ciele osób z egzemą atopową jest trwale sucha, co upośledza funkcję barierową naskórka. Stosowanie kremów emolientów, w tym nawilżających, pomaga przywrócić tę funkcję. Emolienty należy stosować na całe ciało, raz lub dwa razy dziennie. Regularne stosowanie tych preparatów pomaga w zmniejszeniu częstotliwości nawrotów i ogranicza konieczność stosowania kortykosteroidów.
Codzienne stosowanie kremu emolientu pomaga zmniejszyć częstotliwość zaostrzeń i ograniczyć stosowanie kortykosteroidów. Odpowiednie codzienne nawilżanie i higiena wykazują działanie synergiczne.
Nasz ekspert
„Podobnie jak europejscy eksperci, zalecam stosowanie emolientów w ramach leczenia podstawowego w celu zapobiegania nawrotom atopowego zapalenia skóry”*
*Wollenberg A. i in. European guideline (EuroGuiDerm) on atopic eczema. JEADV. Tom 36, wrzesień 2022 r. 1409-1431. e
Regularne i długotrwałe stosowanie DEXERYL zapewnia:
nawrotów atopowego zapalenia skóry¹
objawów suchości skóry²
mniejsza liczba pacjentów stosujących kortykosteroidy¹
DEXERYL zapewnia pacjentom dostęp do wyników badań klinicznych, które w istotny sposób wykazały jego skuteczność.
Podstawą pielęgnacji suchej skóry jest prawidłowe nawilżanie i odpowiednia higiena.
DEXERYL oferuje pielęgnację emolientową i oczyszczającą skórę opracowaną specjalnie z myślą o skórze wrażliwej i zalecaną w leczeniu objawów suchości skóry.
Może być stosowany w celu ochrony skóry i zmniejszenia objawów suchości. Zawiera trzy aktywne składniki:
Olejek oczyszczający Dexeryl delikatnie oczyszcza, łagodzi i odbudowuje skórę suchą lub bardzo suchą ze skłonnością do atopii. Pomaga również chronić barierę skórną. Jego konsystencja jest gładka i płynna, dzięki czemu nakłada się przyjemne. Łatwo się spłukuje. Zawiera glicerynę, która ma właściwości nawilżające oraz kwas glicyretynowy, który ma właściwości łagodzące.
Został opracowany w taki sposób, aby delikatnie oczyszczać skórę suchą lub skłonną do atopii. Pomaga również wzmocnić barierę skórną, trwale chroni skórę przed wysuszeniem i zmniejsza jej napięcie. Podobnie jak krem emolient Dexeryl, zawiera wazelinę, parafinę i glicerol, a jego formuła nie zawiera żadnych substancji zapachowych ani parabenów.
Nanieś na wilgotną skórę, delikatnie spień i dokładnie spłucz. Po osuszeniu skóry zaleca się nałożenie kremu zmiękczającego Dexeryl.
Źródła:
