Krostki wywołane egzemą: Jak je rozpoznawać i leczyć i jak im zapobiegać?

Dowiedz się, jak rozpoznać i leczyć krostki wywołane egzemą. Praktyczne porady dotyczące profilaktyki i pielęgnacji oraz tego, kiedy należy skonsultować się z dermatologiem.

eczema-atopic-dermatitis -buttons-baby

Spis treści

Rozpoznawanie „krostek wywołanych egzemą”

eczema-man-stopping-hand

Diagnoza i cechy charakterystyczne¹ ² ³

Termin „krostki” wywołane egzemą jest nieco mylący; egzema zwykle objawia się jako plamy zapalne, a nie krostki w tym samym sensie, co typowe zmiany w chorobach zakaźnych, takich jak odra czy różyczka. 
Diagnoza egzemy opiera się na badaniu klinicznym: „krostki” egzemy zwykle tworzą czerwone, często suche plamy. Na powierzchni tych plam często znajdują się drobne pęcherzyki (o średnicy poniżej 1 cm, wypełnione płynem), które mogą pękać, powodując sączenie i powstawanie strupów. 
Egzemie zwykle towarzyszy znaczne swędzenie, które może powodować drapanie zmian (i ścieranie naskórka), co stwarza ryzyko nadkażenia. Poza plamami, skóra jest ogólnie sucha, szorstka i czasami łuszczy się. Z biegiem czasu skóra dotknięta egzemą może zmienić kolor, ulec odbarwieniu lub przebarwieniu i zgrubieniu, szczególnie u dorosłych. Jest to określane liszajowaceniem.

Porównanie z innymi chorobami skóry

eczema-acne-blemish-face

Egzema a trądzik³ ⁴

Zmiany trądzikowe zwykle mają postać grudek (małych, uniesionych wykwitów skórnych), pęcherzyków lub krost (uniesionych zmian zawierających ropę) i mogą im towarzyszyć zaskórniki lub zaskórniki, cysty, a nawet guzki (głębokie zmiany sięgające do skóry właściwej). W porównaniu z egzemą, zmiany trądzikowe są bardziej tłuste i często występują na twarzy, plecach i klatce piersiowej.

Egzema a łuszczyca³ ⁵

W przeciwieństwie do egzemy, łuszczycę cechują grube, dobrze zdefiniowane plamy pokryte srebrzystymi łuskami. Plamy te są często zlokalizowane na łokciach, kolanach i skórze głowy. Egzema ma mniej grube zmiany, z bardziej wyraźnym zaczerwienieniem i stanem zapalnym, suchością skóry i sączeniem.

eczema-psoriasis-elbow-plaque
eczema-urticaria-pimples-hand

Egzema a pokrzywka³ ⁶

Objawy pokrzywki to grudki lub zaczerwienienie w postaci opuchniętych plam spowodowanych miejscowym obrzękiem. Zmiany te, przypominające poparzenie pokrzywą, są zwykle tymczasowe i często znikają w ciągu poniżej 24 godzin. Egzema z drugiej strony objawia się uporczywymi plamami, które mogą utrzymywać się przez kilka dni lub tygodni.

Egzema a świerzb³ ⁵

Świerzb jest chorobą skóry powodowaną przez roztocze, które wywołuje intensywne swędzenie, zwłaszcza w nocy. Typowe zmiany obejmują korytarze podnaskórkowe i grudki, szczególnie między palcami, na nadgarstkach i wokół talii.

eczema-scabies-sores-hand
eczema-skin-fungus-infection

Egzema a infekcje grzybicze³ ⁵

Grzybicze infekcje skóry, takie jak dermatofity, objawiają się jako plamy i zaczerwienienie, które zazwyczaj występuje w zgięciach i fałdach (pachwiny, przestrzenie między palcami). Przy umiejscowieniu poza zgięciami mogą one przybierać charakterystyczny pierścieniowaty kształt.

Co powoduje egzemę?

Przyczyny egzemy są wieloczynnikowe i obejmują czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe.

eczema-genetic-factor-atopic-dermatitis

Czynniki genetyczne i dziedziczne¹ ²

Liczne mutacje genetyczne, zwłaszcza w genie kodującym białka skóry zwane filagryną, przyczyniają się do suchości skóry w atopowym zapaleniu skóry. Jeśli u rodziców w wywiadzie występuje egzema lub inne alergie innych niż skórne takie jak astma lub alergiczny nieżyt nosa, ich dziecko jest bardziej narażone na wystąpienie egzemy.

Zaburzenia układu odpornościowego¹ ²

U osób z egzemą, szczególnie z atopowym zapaleniem skóry, układ odpornościowy nadmiernie reaguje na normalnie nieszkodliwe substancje, co prowadzi do stanów zapalnych skóry oraz egzemy.

eczema-immunity-infection-reaction

Typowe czynniki wywołujące¹ ²

Najczęstsze czynniki wywołujące egzemę obejmują:
- Klimat (zimna i sucha pogoda lub odwrotnie, nadmierna wilgotność). 
- Alergeny środowiskowe (roztocza, kurz, pyłki) i zanieczyszczenia (zanieczyszczenia miejskie, dym tytoniowy). 
- Alergeny pokarmowe (jaja, mleko, orzeszki ziemne), szczególnie w atopowym zapaleniu skóry u niemowląt
- Styl życia i nawyki higieniczne (zbyt częste prysznice, silnie działające mydło, suszenie). 
- Stres
- Substancje drażniące i chemiczne (tkaniny syntetyczne, mydła, detergenty) w szczególnym stopniu powodują ryzyko wywoływania egzemy kontaktowej.
 

Jak leczyć egzemę?

Leczenie zaostrzeń¹ ⁷

W leczeniu egzemy dermatolodzy przepisują kortykosteroidy do stosowania miejscowego w postaci kremów lub maści. Zmniejszają one stan zapalny i swędzenie
Obszary zapalne należy leczyć miejscowymi kortykosteroidami raz dziennie, najlepiej wieczorem, wykraczając poza zmiany. 
W cięższych przypadkach lepiej kontrolować zaostrzenia mogą immunomodulatory (takrolimus lub maść pimekrolimusowa) do stosowania miejscowego lub leczenie ogólnoustrojowe (fototerapia, leki immunosupresyjne, przeciwciała monoklonalne). 
Bardzo ważne jest skrupulatne przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących stosowania kortykosteroidów do stosowania miejscowego pod względem częstotliwości i długości czasu stosowania.

Stosowanie emolientów

Podczas zaostrzeń nie należy stosować emolientów na zmiany zapalne. Jeśli jednak skóra jest sucha, można je stosować na resztę ciała.

Codzienna pielęgnacja¹ ⁷

Zalecana jest codzienna delikatna pielęgnacja skóry w celu zapobiegania zaostrzeniom egzemy. Obecnie zaleca się , aby nie brać kąpieli lub prysznica codziennie, ale rozłożyć je w czasie, z wyjątkiem okresów pocenia się z wysiłku lub w latem. Używaj letniej wody i łagodnego środka myjącego, a następnie delikatnie osusz skórę bez pocierania. 
Po kąpieli lub prysznicu, gdy skóra będzie jeszcze lekko wilgotna, nałóż hipoalergiczny emolient, aby maksymalnie zwiększyć jego skuteczność.

Jak zapobiegać powstawaniu egzemy?

Codzienne strategie zapobiegania [1,7,8]

Wybieraj odzież bawełnianą i dbaj o dokładne płukanie jej po praniu, aby usunąć wszelkie pozostałości detergentu. Unikaj odzieży wełnianej, tkanin syntetycznych oraz zapachowych płynów zmiękczających do tkanin, mogących powodować podrażnienia skóry. 
W domu utrzymuj chłodną temperaturę i często wietrz, aby zmniejszyć ilość alergenów i substancji drażniących. Paznokcie utrzymuj krótko obcięte, aby uniknąć zadrapań i związanych z nimi powikłań. 
Pod względem stylu życia, korzystne jest rzucenie palenia. Zaleca się ćwiczenia fizyczne i unikanie czynności powodujących nadmierne pocenie się. Po ćwiczeniach bierz prysznic i nakładaj emolient. Podczas zimnej i suchej pogody zwiększ stosowanie emolientów. Nie zmieniaj diety bez konsultacji lekarskiej, chyba że zidentyfikowany zostanie konkretny alergen pokarmowy.

Znaczenie nawilżania i pielęgnacji skóry [1,7,8]

Nawilżanie skóry ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu zaostrzeniom egzemy. Emolienty, stosowane dwa razy dziennie na całe ciało: 
- zapobiegają suchości skóry
- wzmacniają barierę ochronną skóry; 
- zmniejszają ryzyko zaostrzeń; 
- pomagają łagodzić swędzenie
- zmniejszają zapotrzebowanie na miejscowe leczenie kortykosteroidami
Stosowanie emolientów po kąpieli lub prysznicu, gdy skóra jest jeszcze lekko wilgotna, maksymalnie zwiększa ich skuteczność. Aby zminimalizować ryzyko alergii, korzystne jest również włączenie do codziennej pielęgnacji skóry produktów opracowanych specjalnie dla skóry wrażliwej i skłonnej do egzemy.

Kiedy należy skonsultować się z dermatologiem? ⁷ ⁸ 

Oznaki pogarszania się stanu skóry, na które należy zwrócić uwagę

Bardzo ważne jest, aby skonsultować się z dermatologiem w razie zauważenia pogorszenia objawów egzemy: zwiększonego swędzenia, rozprzestrzeniania się zmian, sączenia, krwawienia i objawów infekcji (bolesnych zmian, zmieniającego się wyglądu zmian, gorączki). Dermatolog może również interweniować w przypadkach wątpliwości diagnostycznych, skutków ubocznych leczenia lub wpływu egzemy na jakość życia (stresu, zakłóceń snu, wpływu na życie towarzyskie lub zawodowe). 
Jeśli zwykłe leczenie egzemy staje się mniej skuteczne lub zaostrzenia stają się częstsze lub poważniejsze, może to wskazywać na postęp choroby, który wymaga ponownej oceny. Ponadto nietypowe objawy takie jak ból, nadmierne ciepło w miejscach zmian lub nagłe zmiany w fakturze lub kolorze skóry również powinny zostać skonsultowane.

Postępowanie medyczne i działania kontrolne

Dermatolog może zapewnić spersonalizowane podejście do kontroli zmian spowodowanych egzemą, w tym dostosowanie trwającego leczenia, przepisanie bardziej odpowiednich leków oraz doradztwo w zakresie pielęgnacji skóry i środków zapobiegawczych. Zalecane są również regularne konsultacje w celu optymalnej obserwacji, szczególnie u dorosłych i w przewlekłych lub ciężkich przypadkach egzemy. Dermatolog może również ocenić skuteczność leczenia, wykryć potencjalne powikłania lub błędy w leczeniu i dostosować strategię opieki i profilaktyki w zależności od postępu choroby.

Postępowanie medyczne i działania kontrolne

Dermatolog może zapewnić spersonalizowane podejście do kontroli zmian spowodowanych egzemą, w tym dostosowanie trwającego leczenia, przepisanie bardziej odpowiednich leków oraz doradztwo w zakresie pielęgnacji skóry i środków zapobiegawczych. Zalecane są również regularne konsultacje w celu optymalnej obserwacji, szczególnie u dorosłych i w przewlekłych lub ciężkich przypadkach egzemy. Dermatolog może również ocenić skuteczność leczenia, wykryć potencjalne powikłania lub błędy w leczeniu i dostosować strategię opieki i profilaktyki w zależności od postępu choroby.

Reference:  

1. Nemeth V, Evans J. Eczema. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan. [Disponible sur :] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538209/ 
2. L’Assurance Maladie. Eczéma ou dermatite atopique : causes, symptômes et évolution. Ameli.fr. 2023 Sep. [Disponible sur :] https://www.ameli.fr/assure/sante/themes/eczema-atopique/reconnaitre-eczema-atopique 
3. Benedetti J. Description of Skin Lesions. MSD Manuals Professional Edition. 2022 Sep. [Disponible sur :] https://www.msdmanuals.com/professional/dermatologic-disorders/approach-to-the-dermatologic-patient/description-of-skin-lesions 
4. Sutaria A, Masood A, Saleh H, Schlessinger J. Acne Vulgaris. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Aug. [Disponible sur :] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459173/ 
5. Barrett M, Luu M. Differential Diagnosis of Atopic Dermatitis. Immunol Allergy Clin North Am. Février 2017. 
6. L’Assurance Maladie. Urticaire : symptômes et causes. Ameli.fr. 2023 Oct. [Disponible sur :] https://www.ameli.fr/assure/sante/themes/urticaire/reconnaitre-urticaire 
7. L’Assurance Maladie. La consultation et le traitement en cas d'eczéma ou dermatite atopique. Ameli.fr. 2023 Sep. [Disponible sur :] https://www.ameli.fr/assure/sante/themes/eczema-atopique/consultation-traitement 
8.L’Assurance Maladie. Dermatite atopique : que faire et quand consulter ? Ameli.fr. 2023 Sep. [Disponible sur :] https://www.ameli.fr/assure/sante/themes/eczema-atopique/que-faire-quand-consulter

powrót do góry