Czy egzema jest zaraźliwa? Mity, prawdy i porady

Poznaj prawdę o egzemie: przyczyny, objawy, leczenie i środki zapobiegawcze. Porady jak zrozumieć egzemę i skutecznie sobie z nią radzić.

eczema-arm-leg-dexeryl

Spis treści

Czym jest egzema?¹

Termin „egzema” odnosi się do grupy chorób zapalnych skóry cechujących się suchością skóry, swędzeniem i typowymi zmianami skórnymi (czerwone plamy, pęcherze, wysięk i strupy). 
W języku potocznym termin egzema najczęściej odnosi się do egzemy atopowej, najczęstszego rodzaju egzemy.

eczema-atopic-dermatitis-severe-neck

Atopowe zapalenie skóry¹ ²

Atopowe zapalenie skóry, czyli egzema atopowa, charakteryzuje się następującymi po sobie fazami zaostrzeń i remisji typowych objawów egzemy. Jest to przede wszystkim choroba wieku dziecięcego, która zwykle występuje w pierwszych miesiącach życia i objawy ustępują z wiekiem. Często występuje w rodzinach z atopią w wywiadzie i może być związana z innymi chorobami alergicznymi, takimi jak astma i alergiczny nieżyt nosa.

Inne rodzaje egzemy

Do innych rodzajów egzemy zaliczane są: 

  • Egzema kontaktowa, wywoływana przez czynnik drażniący lub alergen w bezpośrednim kontakcie ze skórą. 
  • Dyshidroza, charakteryzująca się pęcherzami i pęcherzykami, głównie na dłoniach. 
  • Egzema pieniążkowata, która objawia się okrągłymi zmianami w kształcie monet. 
  • Egzema żylakowa nóg, zazwyczaj związana z przewlekłą niewydolnością żylną.
     

Objawy egzemy¹

Objawy egzemy obejmują: 

  • Suchość skóry
  • Swędzenie. 
  • Zmiany skórne, które są różne w zależności od rodzaju, stadium i lokalizacji egzemy, a także wieku pacjenta: opuchnięte i podrażnione czerwone plamy, pęcherze, wysięk, strupy, zgrubienia i zmiany koloru skóry (liszajowacenie), pęknięcia, owrzodzenie.

 

Diagnostyka egzemy¹

Diagnoza egzemy to badanie kliniczne; lekarz wykonuje wywiad medyczny pacjenta i bada całą skórę. 
Testy płatkowe mogą potwierdzić diagnozę kontaktowego zapalenia skóry o podłożu alergicznym. Inne badania (pod kątem swoistych IgE, biopsje skóry, USG dopplerowskie nóg) są rzadko wykonywane.

Czy egzema jest zaraźliwa? Mity a rzeczywistość¹ ²

Czy egzema jest chorobą zakaźną

Egzema jest powszechną chorobą skóry, wokół której narosło wiele błędnych przekonań, zwłaszcza dotyczących jej zaraźliwości. Weryfikacjamitów i faktów jest kluczowa: nie — egzema nie jest zaraźliwa
Egzema nie jest chorobą zakaźną, lecz zapalną. Nie rozprzestrzenia się przez kontakt fizyczny ani przez przedmioty. Zrozumienie przyczyn egzemy ma kluczowe znaczenie dla wyjaśnienia błędnych przekonańzwiązanych z tym schorzeniem. 
Występowanie egzemy może być jednak dziedziczne. W przypadkach atopowego zapalenia skóry rodzice mogą przekazać odpowiedzialne za chorobę mutacje genetyczne swoim dzieciom.
 

Prawdziwe przyczyny egzemy

Przyczyny egzemy są złożone.

Przyczyny genetyczne i dziedziczne¹

Przyczyny genetyczne i dziedziczne¹

Ta choroba zapalna może byćuwarunkowana genetycznie w wyniku dziedziczenia. Szczególnieczęsta watopowym zapaleniu skóry jest mutacja w genie dla białka filagryny, niezbędnego dla zachowania integralności naskórka. Bez filagryny struktura skóry ulega zmianie; skóra słabo zatrzymuje wodę, staje się sucha i bardziej przepuszczalna dla czynników środowiskowych i drażniących oraz alergenów. Zaburzenia układu odpornościowego prowadzą do nadmiernej reakcji alergicznej na te substancje, powodującej objawy egzemy.

Czynniki środowiskowe¹

Czynniki środowiskowe¹

Wywoływać lub nasilać egzemę może wiele czynników środowiskowych
- Alergeny wziewne (pyłki, roztocza, sierść zwierząt) i zanieczyszczenia. 
- Warunki atmosferyczne (środowisko suche lub nadmiernie wilgotne). 
- Niewłaściwe nawyki higieniczne (długie kąpiele byt lub zbyt wysoka temperatura wody, agresywnie działające produkty kosmetyczne). 
- Substancje drażniące (środki chemiczne, mydła, perfumy, detergenty, tekstylia) 
- Alergeny pokarmowe (orzeszki ziemne, skorupiaki, jaja).

Powikłania zmian o charakterze egzemy

Chociaż egzema nie jest chorobą zakaźną , niektóre z infekcji w wynikupowikłań egzemy mogą być przenoszone bezpośrednio .

Infekcje bakteryjne¹ ³

Ze względu na uszkodzenie bariery skóry zmiany o charakterze egzemy sprzyjają bakteryjnym infekcjom skóry, takim jak liszajec, często wywoływany przez szczepy gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus) lub paciorkowca (Streptococcus). Zakażenia te mogą być zakażne .

Infekcje wirusowe¹ ³

Egzema może ułatwiać infekcje wirusowe, takie jak egzema opryszczkowa, potencjalnie ciężka choroba wywoływana przez wirusa opryszczki. Infekcje te mogą być zaraźliwe i wymagają leczenia w trybie pilnym.

Infekcje grzybicze³

Zmiany skórne mogą zwiększać podatność na infekcje grzybicze, takie jak dermatofity i kandydoza, które mogą być zaraźliwe poprzez kontakt lub za pośrednictwem zakażonych przedmiotów.

Które choroby skóry przypominające egzemę są zaraźliwe?

eczema-scabies-pimples-baby

Świerzb³

Świerzb, wywoływany przez roztocze Sarcoptes scabiei, może mieć objawy podobne do objawów egzemy, obejmujące intensywne swędzenie i wysypkę. Zmiany występują w charakterystycznych lokalizacjacha lekarz może rozpoznać świerzb poprzez widocznekorytarze podnaskórkowe Jest on bardzo zaraźliwy poprzez bezpośredni kontakt.

Infekcje grzybicze³

Wypryskiem i swędzeniem, które mogą być mylone z egzemą, czasami objawiają się kandydoza i dermatofity. Zazwyczaj znajdują się one w fałdach skóry (pachwiny, skóra między palcami u stóp) i powodują umiarkowane ryzyko zarażenia, głównie przez zanieczyszczone przedmioty.

eczema-infection-fungal-toes

Jakie są metody leczenia egzemy?

Pielęgnacja miejscowa¹ ⁴

Niezbędna dla zdrowia skóry w postępowaniu terapeutycznym w egzemie jest miejscowa pielęgnacja. Stosowanie emolientów kilka razy dziennie może nawilżyć skórę, złagodzić swędzenie i ograniczyć występowanie zaostrzeń. Przywracając właściwości bariery ochronnej skóry, emolienty pomagają ograniczyć przyleganie bakterii (takich jak gronkowce), które są źródłem infekcji skórnych.

Leki miejscowe¹ ⁴

Kortykosteroidy stosowane są do leczenia zaostrzeń egzemy. W niektórych wypadkach lekarz może przepisać inhibitory kalcyneuryny do stosowania miejscowego.

Specjalistyczne zabiegi¹ ⁴

W przypadku egzemy w ciężkiej postaci opornej na leczenie wskazane są fototerapia i leczenie ogólnoustrojowe.

Leczenie zakaźnych powikłań egzemy³ ⁴

W przypadku nadkażenia bakteryjnego lekarz zaleci miejscowe leczenie antyseptyczne. Doustne antybiotyki są zarezerwowane dla ciężkich i rozległych infekcji. 
Egzema opryszczkowa jest poważnym powikłaniem, które wymaga pilnego leczenia przeciwwirusowego.

Praktyczne porady dotyczące codziennej rutyny dlakontroli egzemy¹ ⁴

Niezbędne dla profilaktyki wegzemiecodzienne rytuały. Przestrzegaj tych praktycznych wskazówek

  • Wyeliminuj środowiskowe czynniki wywołujące egzemę (roztocza w dywanach, sierść zwierząt). 
  • Bierz krótkie prysznice lub kąpiele w letniej wodzie i używaj łagodnych środków myjących. 
  • Osuszaj skórę poprzez delikatne poklepywanie bez wycierania. 
  • Co najmniej dwa razy dziennie stosuj emolient, aby utrzymać zdrowie skóry
  • Zimą, gdy pogoda jest zimna i sucha, zwiększ stosowanie emolientów. 
  • Noś odzież wykonaną z włókien naturalnych (bawełna, len). Unikaj noszenia wełny i tkanin syntetycznych. 
  • W domu utrzymuj komfortową wilgotność i chłodną temperaturę. 
  • Podczas korzystania z drażniących produktów zakładaj rękawiczki. 
  • W przypadku egzemy kontaktowej usuń wywołujący ją alergen lub zastosuj środek chroniący skórę.
     

Zapobieganie ryzyku zakaźnych powikłań egzemy¹ ⁴

Choć egzema sama w sobie nie jest zaraźliwa, sprawia, że skóra jest bardziej podatna na infekcje. Aby zapobiec tym powikłaniom, należy codziennie oczyszczać i nawilżać skórę oraz unikać drapania zmian. Krótko obcinaj paznokcie. Jeśli zauważysz oznaki infekcji (zaczerwienienie, obrzęk, ciepło, wysięk), skonsultuj się z lekarzem.

References:   

1. Nemeth V, Evans J. Eczema. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan. [Disponible sur :] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538209/ 
2. Kolb L, Ferrer-Bruker SJ. Atopic Dermatitis. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan. [Disponible sur :] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448071/ 
3. Siegfried EC, Hebert AA. Diagnosis of Atopic Dermatitis: Mimics, Overlaps, and Complications. J Clin Med. 2015 May 6;4(5):884-917. 
4. Wollenberg A and al. Consensus-based European guidelines for treatment of atopic eczema (atopic dermatitis) in adults and children: part II. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2018 Jun;32(6):850-878. 

Często zadawane pytania

Atopowe zapalenie skóry nie jest zaraźliwe. Egzema, czyli atopowe zapalenie skóry, jest wynikiem dysfunkcji immunologicznej i uszkodzenia bariery ochronnej skóry. Istnieje też czynnik dziedziczny. Od 50% do 70% osób z atopowym zapaleniem ma krewnego, który również cierpi na tę chorobę. Ryzyko to wzrasta do 80%, gdy choroba występuje u obojga rodziców. Za wystąpienie atopowego zapalenia skóry mogą również być odpowiedzialne inne powszechne czynniki wyzwalające, takie jak stres, drażniące produkty i odzież oraz zmiany temperatury.

powrót do góry