Czym jest egzema?

Definicja egzemy

Egzema obejmuje grupę chorób zapalnych skóry charakteryzujących się suchą, swędzącą skórą, czerwonymi plamami, pęcherzami, wysiękiem i strupami, która zwykle ulegaja okresowemu zaostrzeniu¹ ² ³ ⁴. Istnieją różne rodzaje egzemy i możliwe jest występowanie u jednej osoby w tym samym czasie więcej niż jednego rodzaju¹ ². Powszechnie termin „egzema” odnosi się do egzemy atopowej, inaczej atopowego zapalenia skóry, najczęściej występującego typu egzemy. 

Egzema atopowa, czyli atopowe zapalenie skóry¹ ² ³ ⁴

Atopowe zapalenie skóry jest przewlekłą chorobą zapalną skóry zwykle rozpoczynająca się w dzieciństwie. Wynika ona z dysfunkcji skóry, sprawiającej, że skóra staje się nadmiernie wrażliwa na czynniki środowiskowe.
Choć większość przypadków egzemy atopowej ustępuje w dzieciństwie (50% w wieku 5 lat), około 10 do 15% utrzymuje się do wieku dorosłego⁴. Rzadko pierwsze objawy egzemy pojawiają się w wieku dorosłym.

Egzema kontaktowa¹ 

Ten typ egzemy powstaje w wyniku kontaktu z substancjami drażniącymi lub alergenami, takimi jak środki chemiczne, metale lub substancje zapachowe, co wpływa na obszary mające bezpośredni kontakt z tymi substancjami (dłonie, szyja, twarz). 

Inne rodzaje egzemy² ³

Inne rodzaje egzemy obejmują wyprysk potnicowy, wyprysk pieniążkowaty i wyprysk żylakowaty. 

Skóra atopowa a skóra normalna: zrozumienie różnicy

Czym jest atopia?⁴

Termin „atopia” oznacza dziedziczną predyspozycję do rozwoju różnych zaburzeń alergicznych wpływających na skórę, takich jak egzema atopowa, lub układ oddechowy, takich jak astma i alergiczny nieżyt nosa. Atopia jest silnie uwarunkowana genetycznie: U 50-70% osób z atopią choroba występuje również u krewnego pierwszego stopnia (rodzica, rodzeństwa). Prawdopodobieństwo wystąpienia egzemy atopowej znacznie wzrasta, nawet do 80%, jeśli na atopię cierpi oboje rodziców. 

Rozpoznawanie egzemy atopowej: objawy i kluczowe wskaźniki

Objawy egzemy atopowej¹ ³

Egzema atopowa przebiega cyklicznie z okresami zaostrzeń i remisji, przy czym czas ich trwania jest różny. 
Objawy zaostrzenia obejmują: 

• suchą i łuszczącą się skórę; 
• swędzenie (świąd); 
• zmiany skórne: zgrubiały naskórek z, czerwonymi, podrażnionymi plamami nadający skórze szorstki wygląd; pęcherze na tych plamach pękają, sącząc się i tworząc strupy. 

Z czasem skóra objęta egzemą może stać się odbarwiona, grubsza i bardziej sucha (liszajowacenie). 

Egzema a inne choroby skóry

Niektórechoroby skóry mogą mieć objawy podobne do objawów egzemy (takie jak plamy, zaczerwienienie, swędzenie, łuszcząca się skóra lub zaostrzenia zmian), co utrudnia diagnozę.

Zrozumienie przyczyn egzemy atopowej

Egzema: choroba wywoływana przez wiele czynników¹ ³ ⁴

Przyczyny egzemy nie zostały w pełni poznane, ale wynikają one z połączenia czynników genetycznych, immunologicznych i środowiskowych: 
Czynnik genetyczny: osoby z egzemą często są posiadaczami mutacji genu dla białka filagryny, co zaburza budowę zewnętrznej warstwy skóry. W efekcie skóra jest przepuszczalna oraz mniej skutecznie zatrzymuje wilgoć i chroni przed substancjami zewnętrznymi, takimi jak czynniki drażniące, alergeny i mikroorganizmy. Ponadto naskórek u tych osób zawiera mniej beta-defensyn, białek pełniących ważną rolę w zwalczaniu bakterii, wirusów i grzybów. 

Reaktywność układu odpornościowego: osoby z atopowym zapaleniem skóry mają nadreaktywny układ odpornościowy, wytwarzający nadmierną ilość przeciwciał typu alergicznego (IgE) w odpowiedzi na alergeny środowiskowe, takie jak roztocza kurzu, sierść zwierząt lub pyłki.

Wpływ środowiska: zaostrzenia egzemy mogą wywoływać różne czynniki zewnętrzne, takie jak mydło, szorstkie tkaniny, niektóre pokarmy, warunki atmosferyczne, pot, dym papierosowy, zanieczyszczenia, infekcje bakteryjne i wirusowe. 

Czynniki wywołujące egzemę atopową¹ ³ ⁴

Czynniki wywołujące egzemę atopową są kwestią indywidualną o zwykle obejmują zmiany temperatury, gorące prysznice, produkty higieniczne, perfumy, drażniące tkaniny i stres.

Czy egzema atopowa jest niebezpieczna?

„Łagodna” choroba¹ ³ 

Egzema nie zagraża życiu, ale może powodować duży dyskomfort i znacząco wpływać na zdrowie i dobre samopoczucie lub prowadzić do innych powikłań.

Powikłania egzemy atopowej¹ ³ 

1. Liszajowacenie: przewlekła egzema powoduje zmianę faktury skóry, która staje się szorstka i gruba: proces ten zwany jest „liszajowaceniem”. 
2. Infekcje skóry: uszkodzona skóra, zwłaszcza w wyniku drapania, staje się podatna na infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze. 
3. Zaburzenia snu: silny świąd może zakłócać sen, wpływając na ogólny stan zdrowia i dobre samopoczucie.
4. Kwestie psychologiczne: Radzenie sobie z przewlekłą chorobą, swędzeniem i dyskomfortem może prowadzić do zaburzeń lękowych i depresyjnych. 

Skuteczne metody leczenia egzemy

Leczenie egzemy atopowej opiera się przede wszystkim na łagodzeniu objawów podczas zaostrzeń i profilaktyce. 

Leczenie zaostrzeń objawów egzemy³ ⁶ ⁷

Lekarze zazwyczaj przepisują kortykosteroidy do stosowania miejscowego, dostępne w postaci kremów lub maści, aby łagodzić stan zapalny i swędzenie podczas zaostrzeń.

Zapobieganie zaostrzeniom choroby³ ⁶ ⁷

Kluczowym aspektem w pielęgnacji skóry z egzemą jest codzienne nawilżanie skóry. Istotną rolę we wzmacnianiu funkcji barierowej skóry odgrywają emolienty, które sprawiają, że pozostaje ona zdrowa i elastyczna. Skutecznie zwalczają suchość, łagodzą swędzenie i ograniczają łuszczenie. Aby uzyskać optymalne efekty, emolienty te należy nakładać na całe ciało raz lub dwa razy dziennie, najlepiej po krótkim prysznicu i delikatnym osuszeniu. Wybieraj bezzapachowe emolienty o prostej formule z minimalną ilością składników, które zapewniają najlepszą pielęgnację.