Co wywołuje atopowe zapalenie skóry? Przyczyny AZS

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to powszechna, przewlekła i nawracająca choroba skóry, która dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Charakteryzuje się silnym świądem, suchością skóry oraz okresami zaostrzeń i remisji. Pomimo intensywnych badań, przyczyny tego schorzenia nie zostały w pełni poznane. Istnieją jednak liczne czynniki, które odgrywają rolę w rozwoju i nasileniu objawów AZS. W tym artykule opiszemy różne przyczyny, aby lepiej zrozumieć tę skomplikowaną chorobę skóry.

Czynniki genetyczne a atopowe zapalenie skóry

Jednym z głównych czynników predysponujących do wystąpienia atopowego zapalenia skóry są uwarunkowania genetyczne. Badania wykazały, że AZS nie jest związany z pojedynczym genem, a jest dziedziczony wielogenowo. Jeśli u jednego z rodziców występuje ta choroba, ryzyko jej rozwoju u dziecka wzrasta do 30-40%. Natomiast gdy oboje rodzice cierpi na AZS, prawdopodobieństwo zachorowania potomstwa sięga aż 60%.

Ważną funkcję pełnią tu mutacje w genach odpowiedzialnych za funkcjonowanie bariery naskórkowej, a w szczególności gen kodujący filagrynę - białko niezbędne do prawidłowego działania tej bariery. Nieprawidłowości w obrębie tego genu prowadzą do nadmiernego wysuszenia skóry, co sprzyja rozwojowi zmian atopowych oraz wpływa na cięższy przebieg choroby.

Ponadto, osoby z AZS często wykazują predyspozycje do rozwoju innych chorób o podłożu alergicznym, takich jak astma, alergia pokarmowa czy łuszczyca. Wskazuje to na szersze zaburzenia w funkcjonowaniu układu immunologicznego u tych pacjentów.

Oprócz uwarunkowań genetycznych ważną rolę w rozwoju AZS odgrywają również czynniki środowiskowe. Badania naukowe wskazują, że ekspozycja na różnego rodzaju alergeny może znacząco nasilać objawy tej choroby.

Do najważniejszych alergenów sprzyjających zaostrzeniom AZS zalicza się:

●       alergeny wziewne, takie jak pyłki roślin, kurz domowy czy sierść zwierząt,

●       alergeny pokarmowe, w tym białka mleka krowiego, jaja kurze, orzechy, ryby i soja,

●       substancje drażniące, np. detergenty, niektóre kosmetyki, niektóre tkaniny.

Ponadto negatywny wpływ na przebieg AZS mają również:

●       zanieczyszczenie środowiska, w tym spaliny, pestycydy i tworzywa sztuczne,

●       zakażenia bakteryjne, wirusowe lub grzybicze skóry,

●       silny, przewlekły stres,

●       niekorzystne warunki klimatyczne, takie jak suche powietrze, nagłe zmiany temperatury czy nadmierna wilgotność.

Wszystkie te czynniki przyczyniają się do uszkodzenia bariery naskórkowej, co ułatwia przenikanie alergenów i substancji drażniących do głębszych warstw skóry, wywołując reakcję zapalną.

Rola zaburzeń immunologicznych w atopowym zapaleniu skóry

Innym istotnym aspektem patogenezy AZS są nieprawidłowości w działaniu układu immunologicznego. U osób zmagających się z tym schorzeniem obserwuje się tendencję do nadmiernej produkcji przeciwciał IgE, które odgrywają rolę w mechanizmach reakcji alergicznych.

W przypadku pacjentów z AZS przeważają limfocyty Th2, które wytwarzają cytokiny prozapalne, co sprzyja pojawianiu się zmian skórnych.

U osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry często występują zaburzenia w składzie i funkcjonowaniu mikrobioty skórnej. Nadmierny wzrost chorobotwórczych mikroorganizmów, takich jak gronkowiec złocisty, może prowadzić do zaostrzenia stanu zapalnego i rozwoju wtórnych infekcji.

Objawy i leczenie atopowego zapalenia skóry

Charakterystycznymi objawami AZS są:

●       zaczerwienienie,

●       silny świąd i suchość skóry,

●       zapalne wypryski, złuszczanie się skóry i zmiany liszajowate, które pojawiają się w ostrej fazie choroby,

Zmiany skórne pojawiają się najczęściej w miejscach, takich jak zgięcia łokciowe i kolanowe oraz skóra twarzy i szyi, ale mogą również obejmować obszar całego ciała.

Opieka nad pacjentem obejmuje profilaktykę, odpowiednią pielęgnację skóry oraz leczenie atopowego zapalenia skóry, zarówno miejscowe, jak i ogólne. W leczeniu miejscowym stosuje się glikokortykosteroidy oraz inhibitory kalcyneuryny, które działają przeciwzapalnie.

Rola stresu w atopowym zapaleniu skóry

Istotnym czynnikiem nasilającym objawy AZS jest stres. Jak pokazują wyniki badań, u pacjentów z tą chorobą zaostrzenia występują w wyniku długotrwałego stresu psychicznego.

Mechanizm ten wiąże się z aktywacją układu współczulnego i uwalnianiem mediatorów zapalnych, takich jak histamina czy leukotrieny. Prowadzi to do nasilenia stanu zapalnego skóry i nasilenia odczucia świądu.

Stres może również osłabiać funkcje układu odpornościowego, ułatwiając rozwój infekcji skórnych, które często towarzyszą AZS. W związku z tym pacjent funkcjonuje w pewnego rodzaju „błędnym kole”, gdzie stres nasilający objawy choroby, jednocześnie utrudnia jej skuteczne leczenie.

Rola alergii pokarmowej w atopowym zapaleniu skóry

Alergia pokarmowa jest jednym z czynników, które mogą pogarszać objawy atopowego zapalenia skóry, zwłaszcza u najmłodszych dzieci. Szacuje się, że dotyczy ona około 30% niemowląt z AZS oraz 10-20% starszych dzieci.

Do najczęstszych alergenów pokarmowych należą białka mleka krowiego i jaja kurze. U większości dzieci alergia ta ma charakter przejściowy i zwykle ustępuje wraz z wiekiem, gdy organizm zaczyna tolerować te pokarmy.

W przypadku podejrzenia alergii pokarmowej u dziecka z AZS, ważne jest skonsultowanie się z alergologiem, aby przeprowadzić odpowiednie testy i wdrożyć właściwe postępowanie dietetyczne.

Pielęgnacja skóry atopowej

Pielęgnacja skóry atopowej wymaga szczególnej uwagi i regularności, aby skutecznie łagodzić objawy takie jak suchość, swędzenie czy podrażnienia. Ważnym elementem codziennej rutyny jest stosowanie emolientów, które nawilżają i chronią barierę skórną, pomagając w utrzymaniu jej zdrowego wyglądu. Emolienty tworzą na powierzchni skóry warstwę ochronną, która zapobiega utracie wody i minimalizuje wpływ czynników drażniących. Systematyczne stosowanie tych produktów jest niezbędne, aby zapewnić skórze atopowej właściwą ochronę i komfort na co dzień.

Dexeryl oferuje szeroką gamę emolientów dedykowanych pielęgnacji skóry atopowej.

Wśród nich znajduje się Dexeryl krem emolient, stworzony z wyłącznie z niezbędnych składników, co czyni go idealnym rozwiązaniem dla całej rodziny. Posiada status wyrobu medycznego, ma potwierdzoną skuteczność w leczeniu suchości skóry (kseroza) oraz w łagodzeniu objawów związanych z różnymi schorzeniami dermatologicznymi, takimi jak atopowe zapalenie skóry czy choroba rybia łuska.

To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.

Producent: Pierre Fabre Medicament Francja

Dystrybutor: Pierre Fabre Dermo-Cosmetique Polska Sp. z o.o

Dexeryl olejek do mycia został opracowany specjalnie do delikatnego oczyszczania, łagodzenia i uzupełniania lipidów w skórze suchej, bardzo suchej oraz skłonnej do atopii. Już od pierwszego użycia olejek skutecznie eliminuje uczucie swędzenia związane z suchością skóry.

Uzupełnieniem pielęgnacji jest DEXERYL krem pod prysznic, który nie tylko oczyszcza i nawilża, ale także chroni wszystkie rodzaje skóry bardzo suchej i atopowej. Jego prosta formuła, pozbawiona mydła i perfum, sprawia, że jest łatwy w aplikacji i spłukiwaniu, a najlepiej działa w połączeniu z kremem.

Podsumowując, atopowe zapalenie skóry to złożona choroba wymagająca wieloaspektowego podejścia, obejmującego zarówno odpowiednie leczenie, jak i codzienną pielęgnację. Stosowanie specjalistycznych emolientów, może poprawić komfort życia pacjentów, łagodząc objawy i chroniąc skórę przed dalszymi uszkodzeniami. Regularna i systematyczna pielęgnacja ma podstawowe znaczenie w utrzymaniu zdrowej skóry u chorych na AZS.