Leczenie egzemy

Jakie są główne metody leczenia egzemy?

Ponieważ egzema jest chorobą przewlekłą, celem nie jest jej trwałe wyleczenie. Zamiast tego leczenie egzemy i atopowego zapalenia skóry ma na celu opanowanie objawów w ostrych fazach i zminimalizowanie ryzyka nowych zaostrzeń.

Bardzo ważne jest dokładne przestrzeganie zaleceń lekarza poprzez nakładanie miejscowego kortykosterydu na zmiany egzemowe aż do ustąpienia stanu zapalnego (zaczerwienienia, swędzenia), najlepiej po prysznicu lub kąpieli. Kortykosterydy należy nakładać na lekko wilgotną skórę, aby zwiększyć ich wchłanianie, i rozprowadzać cienką warstwą, wykonując lekki masaż w celu zwiększenia wnikania. Wystarczy jedna aplikacja dziennie. 
W przypadku grubych i opornych zmian, szczególnie na dłoniach lub podeszwach stóp, dermatolog może przepisać kortykosteroidy do stosowania miejscowego pod naciskiem (owinięte mokrym bandażem), aby wzmocnić ich działanie. 
Leczenie kortykosteroidami do stosowania miejscowego zwykle trwa od 1 do 3 tygodni. Notowanie liczby zastosowanych tubek i robienie zdjęć zmian między konsultacjami może pomóc lekarzowi w ocenie przebiegu zmian egzemy. Chociaż miejscowe kortykosteroidy mają złą reputację, skutki uboczne, takie jak cienienie skóry, są rzadkie i występują głównie po długotrwałym i nadmiernym leczeniu. Większość niepowodzeń leczenia jest spowodowana niewystarczającym miejscowym stosowaniem kortykosteroidów (niewystarczająco silnym kortykosteroidem, zbyt krótkim lub nieregularnym stosowaniem).

Inhibitory kalcyneuryny do stosowania miejscowego¹ ²

Ta klasa leków immunomodulujących jest stosowana u pacjentów w wieku powyżej 16. roku życia z umiarkowaną lub ciężką egzemą słabo kontrolowaną przez kortykosteroidy do stosowania miejscowego. Takrolimus i pimekrolimus (w zależności od dostępności w danym kraju) nie niosą ze sobą ryzyka ścienienia skóry, nawet przy długotrwałym stosowaniu, dlatego są preferowane w leczeniu egzemy atopowej na twarzy i powiekach.
Są to preparaty fotouczulające, dlatego podczas ich stosowania należy unikać ekspozycji na słońce. Mogą je przepisywać wyłącznie dermatolodzy. 

Inhibitory kinaz janusowych

Z wyjątkiem upadacitinibu, który można stosować od 12. roku życia, inhibitory kinaz janusowych (Janus kinase, JAK) są zarezerwowane do leczenia dorosłych z umiarkowanym i ciężkim atopowym zapaleniem skóry. Ocena przed leczeniem jest konieczna, aby wykluczyć infekcję lub ciążę, a szczepienia muszą być aktualne.

Cyklosporyna

Cyklosporyna jest wskazana w leczeniu ciężkiej egzemy u dorosłych. Pacjenci muszą być ściśle monitorowani ze względu na możliwy niepożądany wpływ leczenia na nerki, wątrobę oraz ciśnienie krwi.

Przeciwciała monoklonalne

Zabiegi te blokują cząsteczki prozapalne (cytokiny), które kierują układ odpornościowy w stronę reakcji alergicznej typu Th2.
Dupilumab może być stosowany u dorosłych i dzieci w wieku od 6 miesięcy, a tralokinumab jest zarezerwowany dla dorosłych i młodzieży w wieku powyżej 12. roku życia.
Lekarz przepisze ocenę przed leczeniem, aby wykluczyć infekcje lub ciążę i sprawdzić, czy szczepienia są aktualne.

Jak działają leki na atopowe zapalenie skóry?

Kortykosteroidy do stosowania miejscowego² ³ 

Kortykosteroidy to cząsteczki naturalnie wytwarzane przez nadnercza. Mają działanie przeciwzapalne i immunosupresyjne. Poprzez specyficzny receptor w komórkach, kortykosteroidy oddziałują z DNA, wspomagają produkcję cząsteczek przeciwzapalnych i zmniejszając syntezę cząsteczek prozapalnych. 
Ponieważ gen kodujący receptor kortykosteroidów może przybierać różne formy, skuteczność leczenia i działania niepożądane kortykosteroidów miejscowych są różne w zależności od osoby.

Inhibitory kalcyneuryny do stosowania miejscowego²

Takrolimus i pimekrolimus hamują aktywność kalcyneuryny, enzymu niezbędnego do aktywacji limfocytów T, biorących udział w reakcjach zapalnych i alergicznych w przebiegu egzemy.

Fototerapia

Fototerapia jest ukierunkowana na komórki skóry (eozynofile, limfocyty), które przyczyniają się do alergicznego stanu zapalnego związanego z egzemą.

Inhibitory kinaz janusowych

Kinazy janusowe (Janus kinases, JAK) to enzymy, które ułatwiają działanie cytokin prozapalnych. Blokując ich aktywność, inhibitory JAK zmniejszają stan zapalny i objawy egzemy.

Cyklosporyna

Cyklosporyna jest lekiem immunosupresyjnym która działa głównie na limfocyty T, kinazy JAK oraz cytokiny. 

Przeciwciała monoklonalne

Odpowiedź immunologiczna limfocytów pomocniczych T typu 2 (Th2) jest jedną z przyczyn atopowego zapalenia skóry, zwłaszcza poprzez wydzielanie cytokin prozapalnych IL-4 i IL-13, które prowadzą do uszkodzenia bariery ochronnej skóry. Dupilumab jest przeciwciałem skierowanym przeciwko receptorowi IL-4, a tralokinumab działa poprzez blokowanie IL-13.

Jak zapobiegać zaostrzeniom egzemy?

Aby zminimalizować zaostrzenia egzemy, rozważ poniższe porady.

Dbaj o skórę

• Codziennie nawilżaj skórę emolientem, aby ją nawodnić i odbudować jej barierę ochronną. 
• Ogranicz prysznice lub kąpiele do jednego razu dziennie w letniej wodzie i wybieraj delikatne, niezawierające mydła środki myjące. 
• Osuszaj skórę, unikając pocierania, i wybieraj odzież bawełnianą zamiast materiałów syntetycznych lub wełny. 
• Dokładnie płucz ubrania, aby usunąć pozostałości detergentu, i unikaj zapachowych płynów do płukania tkanin.

Wyeliminuj czynniki wyzwalające i pogarszające

• Utrzymuj w domu chłodną temperaturę, unikaj dywanów i wykładzin oraz regularnie wietrz. 
•  Często przycinaj paznokcie i unikaj drapania zmian spowodowanych egzemą, aby zapobiec dalszym zmianom i infekcjom.

Optymalizacja stylu życia

• Jeśli ma to zastosowanie, rzuć palenie. 
•  Uprawiaj ćwiczenia fizyczne niepowodujące nadmiernego pocenia się.
•  Po każdej sesji bierz letni prysznic, a następnie nakładaj emolient. 
•  Przy zimnej, suchej pogodzie stosuj emolienty częściej. 
•  Nie zmieniaj diety bez porady lekarza, chyba że zidentyfikowany zostanie alergen pokarmowy.